به نقل از «فارس»

روغن حیوانی ناب و ژل رویال، سوغات بی‌نام و نشان عشایر

تاریخ انتشار: ۲۹ آبان ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۱۲۲۷۷۹

به گزارش خبرگزاری فارس از شهرضا، زندگی عشایری و ییلاق و قشلاق، به حرف ساده است اما در عمل با زحمتی عجین شده که نتیجه‌اش رشد مردمانی سخت‌کوش، معتقد و مهربان است. تصور همراه شدن با آدم‌هایی که ساده و سازماندهی شده سفر می‌کنند تا سیاه‌چادرشان را در دشت و صحرا برپا کنند، تصوری شیرین و هیجان‌انگیز است.

زندگی کوچ‌نشینی قدمتی به بلندای تاریخ دارد و از آن هنگام که بشر برای تأمین نیازهایش، دام را اهلی کرد زندگی کوچ‌نشینی آغاز شد هر جا علوفه و مراتع سرسبز باشد، عشایر به آنجا کوچ می‌کند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

بهارها و پاییزها که به نیمه می‌رسند، کوچ عشایر آغاز می‌شود و از قشلاق به ییلاق و از ییلاق به قشلاق می‌روند و این حرکت جمعی هر ساله ادامه دارد.

زندگی عشایر با ایل و عشیره گره خورده قاب تصویری که مقابل چشمان‌مان قرار می‌گیرد سیاه چادرهای عشایر و لباس‌های رنگی زنان عشایر و دام‌هایی است که سربالایی کوه و دشت را بالا می‌روند. زندگی عشایر دفتر هزار صفحه‌ای است که هر ورق آن بوی زندگی و سختکوشی می‌دهد.

 

عشایر نقش انکارناپذیری در تولید دارند

عشایر یکی از پرمنفعت‌ترین و کم زیان‌ترین گروه‌های اجتماعی و اقتصادی هستند. در مرزهای کشور بیشترین خدمت را به امنیت کشور می‌کنند، در تولید لبنیات، پروتئین، پشم و چرم نقش انکار‌ناپذیری دارند، آنها بسیار کم توقع هستند.

به نسبت سایر کوچندگان در کشور‌های دیگر ما خدمات کمی به آنها می‌دهیم و تکنولوژی روز را در اختیارشان قرار نداده‌ایم، خانه‌هایشان هیچ سندی ندارد، ایل راه‌های آنان را از بین برده‌ایم، دسترسی بسیار سخت به اینترنت و انرژی سوخت دارند. قدرت جاذبه گردشگری بالایی دارند و ما کمتر از این جاذبه استفاده می‌کنیم. شرایط جوی و خشکسالی‌های پی درپی آسیب زیادی به آنها رسانده‌است. با بزرگ‌تر شدن شهرها و حاشیه‌نشینی مشکلاتی در مسیر کوچ آنها به وجود می‌آید.

عوامل بازدارنده زندگی عشیره‌ای سبب عدم رضایت جوان‌ترها و مهاجرت آنها به شهرها و روستاها می‌شود. فضا و آبادی‌های عشایری از نیروی جوان خالی است گویی با آخرین نسل از عشایر روبه‌رو هستیم.

جمعیت عشایر شهرضا و دهاقان نزدیک به ۸۰۰ خانوار است که ۳۵۰۰ نفر جمعیت دارند از ۱۸۵ هزار نفر جمعیت شهرضا و دهاقان ۳۵۰۰ نفر یعنی ۱.۸ درصد عشایر هستند. کل عشایر این دو شهرستان از ایل قشقایی طایفه دره‌شوری هستند که شامل تیره‌های عاشوری، نوروزی، عربلو، قرمزی، قرخلو، یلمه، آهنگر، خیرات لو و ابوالکرلو هستند.

 

یک روز پاییزی مهمان عشایر قشقایی

در هفته‌های قبل به همراه رئیس امور عشایر شهرضا به یکی از مناطق عشایرنشین شهرستان شهرضا رفتیم. آنجا با خانوارهای عشایری روبه‌رو شدیم که به دلایل بالا رفتن قیمت علوفه و داروی دام مجبور شده بودند دام‌هایشان را بفروشند و چوپانی کنند، دیدن این صحنه‌ها خیلی تلخ است.

حالا سفیدی صبح در تمام سبزه‌راهای منطقه منتشر شده است. علی محمد در حال باز کردن در آغل حصیری است که چشمش به ما می‌افتد و با صدا کردن خانمش به استقبال‌مان می‌آید؛ با همان گرمای مهمانوازیِ خاص عشایر که توصیفش را بسیار شنیده بودم.

ما را به سیاه چادری که مخصوص پذیرایی از مهمان است و در حقیقت اتاق پذیرایی محسوب می‌شود، دعوت می‌کنند؛ اتاقی که با قالی‌های دستباف و صنایعی که حاصل هنر دستان خودشان است تزیین شده و ذهن‌ها را به گذشته‌ها و سنت‌های شیرین این دیار می‌برد.

آن‌ها سفره‌ای از جنس صمیمیت و بی آلایشی پهن کردند و با کره، شیر و پنیر محلی از ما پذیرایی کردند. عروس خانواده برای صبحانه نان گرم پخته بود و می‌گفت این کارِ هر روز اوست. بعد از صبحانه کربلایی علی محمد گله‌ ۱۰۰ رأسی گوسفندانش را به چرا برد و من با خانم‌ها همراه شدم.

 

سکینه بانو که مادر خانواده است، می‌گوید: صبح زود شیر این تعداد گوسفند را دوشیده و حالا باید تا مرد‌ها برمی‌گردند غذا را هم آماده کند.

تصویر مشک زدن‌های زنان عشایر در ابتدای روز و انعکاس صوت آن در دل طبیعت معنایی متفاوت از زندگی‌ست که در هیچ دایره المعارفی نیامده است.

حتی کره را هم به روغن محلیِ خوش عطری تبدیل می‌کنند که طرفداران زیادی در بازار دارد

سکینه بانو این حجم از شیر دوشیده شده را در دیگ‌هایی تقریبا بزرگ می‌جوشاند و برای ماست‌بندی آماده می‌کند. مرحله‌ بعد تهیه دوغ و گرفتن کره است؛ اما همه‌ این دوغ‌ها مصرف نمی‌شود و از مازادش کشک تهیه می‌کنند؛ حتی کره را هم به روغن محلیِ خوش عطری تبدیل می‌کنند که طرفداران زیادی در بازار دارد.

 

نانی که در روغن نمی‌افتد

روغن حیوانی به عنوان شاخص‌ترین فرآورده‌های دامی و لبنی از نظر اقتصادی و امرار معاشِ عشایر حائز اهمیت بسیار است و طعم آن بستگی زیادی به نحوه تغذیه و چَرای دام دارد.

این را علاوه بر کارشناسان، دامداران هم می‌گویند؛ کربلایی علی محمد با اشاره به خوشمزه بودن روغن حیوانی به دلیل وجود تنوع گیاهی و طبیعت چهار فصل، می‌گوید: چرای گوسفندان در مراتع پر علف مناطق مرتفع و گیاهان معطر، روغنِ حیوانی را دارای بو و مزه خاصی کرده است و استفاده از گیاهان دارویی طبیعی هم به آن خاصیت درمانی داده است.

چرای گوسفندان در مراتع پر علف مناطق مرتفع و گیاهان معطر، روغنِ حیوانی را دارای بو و مزه خاصی کرده است

 اما مشکلی که گریبانگیر عشایر برای فروش مناسب روغن حیوانی شده است، دست دلالانی‌ست که روغن را با پایین‌ترین قیمت از آن‌ها می‌خرند و به قیمت بالایی در بازار می‌فروشند. تولید روغن حیوانی، حاصل هنر دست زنان عشایر است.

روغن حیوانی عشایر محصول بی نام و نشانی است که با نام دیگر شهرها عرضه می‌شود و هرچند درآمد به نسبت خوبی دارد اما علاوه بر اینکه حاصل دسترنج زنان عشایر منطقه نادیده گرفته می‌شود، می‌توان با معرفی درست، ایجاد صنایع فرآوری و بازاریابی اصولی، درآمد بسیار بیشتری بابت این زحمت، نصیب عشایر شهرستان کرد.

مجید نادری،رئیس امور عشایر شهرضا

 

ایجاد بازار فروش و قطع زنجیره دلالان

 از مهمترین دغدغه‌ها و چالش‌های جامعه عشایری شهرستان شهرضا، نبود بازار فروش مطمئن و خرید تضمینی محصولات دامی به ویژه دام زنده است که در حال حاضر در بازار غیر رسمی و به صورت سنتی به فروش می‌رسد.

مجید نادری دره‌شوری، رئیس اداره امور عشایر شهرضا با اشاره به اینکه عشایر در ۵ حوزه فعالیت می‌کنند، می‌گوید: صنعت پشم و چرم و تولید و فرآوری آن در کشورمان مغفول مانده است، اگر شرکت تعاونی‌های عشایری به صورت کلی هماهنگ باشند که محصولات عشایر را خریداری کنند و در کارگاه‌های خود فرآوری کنند، بیشترین سود در جیب عشایر و بعد شرکت تعاونی‌ها می‌رود این درآمد نیز به خود کشور باز می‌گردد.

وی با انتقاد از اینکه پشم را واسطه‌ها می‌خرند و در این چرخه معلوم نیست پشم کجا صادر می‌شود، گفت: سود خرید پشم از عشایر به جیب دلال‌ها می‌رود در صورتی که از عشایر بسیار ارزان می‌خرند و قیمت آنقدر ناچیز است که قابل گفتن نیست.

 

بهترین فرش‌ها و صنایع دستی به دست عشایر با رنگ‌های طبیعی درست می‌شود

نادری با اشاره به تولیدات صنایع دستی عشایر عنوان کرد: با توجه به اینکه بازار صنایع دستی بسیار ضعیف است ولی بهترین فرش‌ها و صنایع دستی به دست عشایر با رنگ‌های طبیعی درست می‌شود اما بازار بد است و خود عشایر کارهای دست را در منازل خوشان استفاده می‌کنند و واسطه‌هایی که فرش را از عشایر به قیمت کم خریداری می‌کنند در بازاهای خارج از کشور به فروش می‌رسانند.

بهترین فرش‌ها و صنایع دستی به دست عشایر با رنگ‌های طبیعی درست می‌شود اما بازار بد است

رئیس اداره امور عشایر شهرضا ادامه داد: تولیدات دامی که عمده‌ترین کار عشایر است شامل کشک، پنیر، روغن پاک، شیر و ماست است اما به دلیل عدم دسترسی به شهر و اینکه اکثرا مناطق عشایر آنتن مخابرات ندارند و محصولات لبنی فاسدشدنی است باید زودتر به شهر منتقل شود به همین دلیل بعضی از دلالان با حضور در بین عشایر این محصولات را ارزان می‌خرند و در شهر به اسم برندهای مختلف غیر از عشایر در معرض فروش قرار می‌دهند.

زحمت با عشایر و منفعت و سود در جیب واسطه‌ها

وی ادامه داد: امور عشایر به تنهایی نمی‌تواند این محصولات را از عشایر خریداری کند چون پراکنده هستند و در شاخه‌های مختلف است، وظیفه شرکت تعاونی‌ها و دولت است که به عشایر و محصولات آنها بها دهند تا عشایر از محصولات خودشان استفاده ببرند نه اینکه زحمت با عشایر باشد و منفعت و سود در جیب واسطه‌ها باشد.

نادری با اشاره به تولیدات زنبور عسل و فراورده‌های آن می‌گوید: بهترین ژل رویال و طبیعی‌ترین عسل را عشایر دارند که از دل طبیعت گرفته می‌شود اما در زمان فروش عسل قیمتی ندارد مانند سیب، عشایر ما کشاورز هم هستند تولیدات زراعی و باغی مانند گندم و جو و سیب در سمیرم دارند.

رئیس امور عشایر شهرضا ادامه می‌دهد، عشایر تولید سیب در منطقه سمیرم و شهرضا دارند اما فصل سیب، این میوه به کمترین قیمت وارد بازار می‌شود اما در شهر سیب قیمت بسیار بالایی دارد، هر قیمتی که می‌گیرند باید ۷۰ درصد آن را کم کنند و ۳۰ درصد دست عشایر و تولیدکننده را می‌گیرد.

وی ادامه داد: میزان تولید گوشت قرمز ۲ شهرستان شهرضا و دهاقان از تعداد ۱۰۰ هزار رأس دام سبک هزار و ۲۰۰ تن گوشت ارگانیک و طبیعی است.

 

بهترین روغن حیوانی از محصولات عشایر قشقایی است

نادری با اشاره به تولیدات صنایع دستی عشایر گفت: تولید صنایع دستی عشایر شامل قالی، قالیچه، گبه، گلیم، جاجیم، ورنی، چادر، خورجین، توبره و کلاه و دستکش و ۵ هزار و ۷۰۰ متر مربع است.

رئیس اداره امور عشایر شهرضا با بیان اینکه تولیدات لبنیات شیر، ماست، کشک، پنیر، دوغ و روغن حیوانی بیش از ۷۰۰ تن است، تصریح کرد: بهترین روغن حیوانی از محصولات عشایر قشقایی است که در بازار استان، شهرستان و کشور و بعضا به اسم جاهای دیگر به فروش می‌رسد.

وی ادامه داد: تولیدات زراعی، گیاهی و گیاهان دارویی عشایر ۳ هزار تن، تولیدات باغی شامل هلو، سیب، گردو و بادام ۱۵ هزار تن، عسل و فرآورده‌های آن ۱۳۰ تن است.

بهترین روغن حیوانی از محصولات عشایر قشقایی است که در بازار استان، شهرستان و کشور و بعضا به اسم جاهای دیگر به فروش می‌رسد

نادری با اشاره به اینکه هر عشایر گوشت قرمز ۱۶ نفر از جامعه شهری را تامین می کند، گفت: کل تولیدات عشایر همه از طبعیت به دست می‌آید و نسبت به جمعیت‌شان ۲۵ درصد تولیدات جامعه توسط عشایر تامین می‌شود و با این جمعیت کم سهم بزرگی در تولیدات کشور دارند.

 

بازار فروش تولیدات و محصولات کشاورزی عشایر نیازمند برنامه‌ریزی است

به گزارش فارس، هوا در حال تاریک شدن است و آتش اجاق‌های زمینی داخل سیاه چادر‌ها روشن می‌شود. بوی هیزم در هوا می‌پیچد و عشایر خستگی‌شان را با خوردن چایی ذغالی بر زمین می‌گذارند.

این جا همه در همان ساعت‌های اول شب به خواب می‌روند تا صبح زود، همزمان با بیرون آمدن سرخی آفتاب بیدار شوند و روز پرتلاشی را آغاز کنند. تجربه زندگی یک روز با عشایر و آشنایی با روش زندگی آن‌ها از نزدیک هم لذت بخش و متفاوت بود و هم از دیدن سختی و مشکلات زندگیشان مکدر شدم. توجه به رفع مشکلات آن‌ها کمترین کاریست که مسؤولان باید نسبت به آن اهتمام جدی داشته باشند.

بازار فروش تولیدات و محصولات کشاورزی عشایر نیازمند برنامه ریزی قابل اجرا و توسعه محور در سطح کشور به مخصوص استان اصفهان است؛ چراکه نبود یک ساز و کار مناسب در این زمینه سبب شده تا حاصل دست رنج مردمان سخت کوش عشایری و همچنین زمان و هزینه‌های مرتبط با آن به هدر برود.

دولت با حمایت بخش خصوصی می‌تواند با ایجاد شبکه و زنجیره‌های مرتبط در مراکز فروش شهرها، استان‌ها و نیز احداث فروشگاه‌های عرضه سوغات و محصولات بومی بستر مناسبی را برای فروش محصولات عشایر فراهم کند.

پایان پیام/۶۳۱۰۱/ع

منبع: فارس

کلیدواژه: عشایر عشایر قشقایی مجید نادری قشلاق ییلاق روغن حیوانی امور عشایر شهرضا محصولات عشایر عشایر قشقایی روغن حیوانی صنایع دستی بازار فروش زنان عشایر شود اما دست عشایر واسطه ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۱۲۲۷۷۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

گوشت اینگونه ۶۳.۵ درصد گران شد

نگاهی به سیر صعودی قیمت در بازار گوشت قرمز از اواخر بهار سال گذشته تا امروز، وضعیت صنعت دامپروری کشور را بیشتر توضیح می‌دهد.

به گزارش مهر، نرخ شقه گوسفندی در هفته دوم فروردین سال گذشته هر کیلوگرم ۳۷۰ هزار تومان بود و این عدد در هفته پایانی اسفند با افزایش ۶۳.۵ درصدی به ۶۰۵ هزار تومان رسید.

این عدد در هفته پایانی فروردین بین ۶۲۰ تا ۶۵۰ هزار تومان متغیر بوده و باید دید تا پایان سال، قرار است این بازار چه وضعیت قیمتی به ثبت خواهد رساند.

کاهش مصرف

در حالی که به گفته فعالان بازار سرانه مصرف گوشت قرمز کاهش بسیاری داشته و بخشی از مشتریان به سمت بازار گوشت مرغ سوق پیدا کرده‌اند، رئیس سازمان دامپزشکی مصرف سرانه گوشت قرمز هر ایرانی را ۷ کیلوگرم عنوان کرد. پیش‌تر (سال ۱۴۰۲) مدیرعامل اتحادیه مرکزی دام سبک کشور این عدد را ۶ کیلوگرم اعلام کرده بود. افشین صدر دادرس گفته بود طی چند سال اخیر با افزایش قیمت گوشت مصرف سرانه هر ایرانی از ۱۲ کیلوگرم به حدود ۶ کیلوگرم رسیده است.

وضعیت نجومی نرخ این کالای اساسی در سال ۱۴۰۲ که جهش‌های قیمتی را تجربه کرد قطعا سرانه مصرف را در سال ۱۴۰۲ دستخوش تغییرات بیشتر کرده است.

برنامه‌های روی زمین‌مانده

متولیان بخش دولتی و خصوصی برای ساماندهی بازار گوشت، پیشنهاد‌های متعدد داشته‌اند که یکی از این پیشنهاد‌ها با توجه به کمبود نقدینگی و کشتار دام‌های مولد، واردات دام پایه پروار بود. به گفته دامداران حدود ۴ ماه زمان نیاز است تا گوشت دام پایه پروار آماده توزیع در بازار شود.

این موضوع تا امروز هنوز محقق نشده است.

رئیس سازمان دامپزشکی کشور در این خصوص گفت: مجوز واردات دام پایه پروار از برخی کشور‌ها از سوی سازمان دامپزشکی صادر شده و در این خصوص مشکلی وجود ندارد. واردکنندگان و بخش خصوصی برای این امر باید اقدام کنند که استقبال نشده است.

این کشور‌ها شامل روسیه، گرجستان، قزاقستان، اروگوئه، استرالیا، نیوزلند و برزیل است. البته قرار گرفتن برزیل در فهرست موجود با ارسال اطلاعات درخواستی ایران از سرویس دامپزشکی این کشور خواهد بود.

اما سرپرست معاونت بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی درباره عدم واردات دام پایه پروار، دی ماه سال گذشته گفته بود، معاونت تخصصی در حال برنامه ریزی است که چه حجمی دام پایه پروار نیاز به واردات دارد. محدودیتی هم برای منابع ارزی وجود ندارد و با توجه به تولید دام پروار در داخل، میزان کسری در حال برآورد است که بر اساس آن تأمین ارز شود.

در نهایت گویا صرفه اقتصادی در واردات دام آماده کشتار و گوشت گرم و منجمد است.

عرضه ۳۰ هزار تن گوشت در نیمه دوم سال

بخشی از نیازمندی بازار گوشت قرمز به وسیله جامعه عشایر تأمین می‌شود. این عدد حدود ۲۵ درصد است. رئیس پیشین سازمان امور عشایر، مهر سال گذشته از آمادگی جامعه عشایر برای افزایش تولید گفته بود. سیاوش احمدی قائد با اشاره به طرح تولید قراردادی گوشت دام تاکید کرد: عشایر برای تولید قراردادی یک میلیون و ۴۰۰ هزار رأس دام ظرفیت دارند.

در این خصوص فضل خرم، مدیرعامل اتحادیه دامداران متحرک ایرانیان هم اظهار کرده، سال گذشته با حمایت دولت با وجود تمام تنگناها، قرارداد تأمین ۱۲۲ هزار تن نهاده دامی در ازای تولید قراردادی گوشت قرمز با جامعه عشایری منعقد شد.

وی اضافه کرد: تاکنون ۹۵ هزار تن نهاده دامی در ازای تولید قراردادی گوشت قرمز در اختیار جامعه عشایری کشور قرار گرفته و با توجه به انعقاد قرارداد تولید قراردادی ۵۰۰ هزار رأس دام، از اواخر خرداد دام تولیدی عشایر روانه بازار می‌شود.

مدیرعامل اتحادیه دامداران متحرک ایرانیان تصریح کرده، مرحله بعدی تولید قراردادی دام از سوی عشایر اواخر تیر منعقد می‌شود که گوشت تولیدی آن در ماه‌های آذر، دی و بهمن عرضه خواهد شد.

وی ابراز کرد: امسال برای ۱.۵ میلیون رأس تولید قراردادی دام با عشایر قرارداد منعقد می‌کنیم و ۳۰ هزار تن گوشت قرمز در نیمه دوم سال به بازار عرضه می‌شود.

با توجه به نزدیکی اعیاد قربان و غدیر خم (۲۸ خرداد و ۱۵ و ۱۶ تیر) نهاد‌های متولی باید برای تأمین بازار تدابیر لازم را اندیشیده تا همچون سال گذشته شاهد سیر نجومی قیمت‌ها در سال جاری نباشیم.